Rusya ya da resmi adıyla Rusya Federasyonu, Doğu
Avrupa ile Kuzey Asya’ya yayılmış ve 17,075,400 km2lik yüzölçümü ile
dünyanın en geniş ülkesidir.
Rusya Federasyonu'nun Yönetim Şekli ve Politikası
Yönetim Şekli
1993
Anayasasında, Rusya Federasyonu'nun hükumet şekli cumhuriyet olan
demokratik federatif hukuk devleti olarak nitelenmiştir. Anayasaya göre, Rusya
Federasyonu, Rusya Federasyonu'nun eşit haklara sahip unsurları olan
cumhuriyetler, topraklar, vilayetler, federal şehirler, özerk vilayetler ve
özerk alanlardan oluşmaktadır. Federasyon içindeki her bir federe cumhuriyet
kendi anayasasına, ayrıca her bir toprak, vilayet, federal şehir, özerk vilayet
ve özerk alanlar ise kendi Tüzüklerine sahiptirler.
Rusya Federasyonu'nu oluşturan federal bölgeler |
İki meclisli olan Federal yönetimde, çok partili demokrasi vardır. Ulusun
egemenliği Anayasanın üçüncü maddesinde;
“1. Rusya Federasyonunda
egemenliğin taşıyıcısı ve hakimiyetin tek kaynağı onun çok uluslu halkıdır.
2. Halk, kendi
hakimiyetini doğrudan, ayrıca devlet hakimiyet organları ve yerel yönetim
organları aracılığıyla gerçekleştirir.
3. Halk hakimiyetinin
doğrudan yüksek ifadesi, referandum ve serbest seçimlerdir.
4. Rusya Federasyonunda
hiç kimse hakimiyete el koyamaz. Hakimiyetin gasp edilmesi veya hakimiyet
yetkisine el koyma federal kanunla cezalandırılır.”
hükümleriyle belirtilmiştir.
Rusya
Federasyonu Devleti'nin başı, Cumhurbaşkanı, Devlet Başkanıdır. Devlet Başkanı,
Anayasa garantörüdür. Rusya
Federasyonu Devlet Başkanı, genel eşit ve doğrudan seçim hakkına dayanarak,
gizli oylamayla 4 yıllık bir süre için
seçilirken 2008 yılında Anayasada meydana gelen bir değişiklik sonrasında
Devlet Başkanı 6 yıllık bir süre için seçilecektir. Aynı kişi, arka
arkaya iki dönemden fazla Rusya Federasyonu Cumhurbaşkanı görevinde bulunamaz. Devlet Başkanı 35 yaşından genç olamaz ve en az 10
yıl boyunca Rusya
Federasyonu'nda ikamet etmiş olmalıdır. (Devlet Başkanının
seçimiyle ilgili belirtilen özellikler anayasanın 81. Maddesinde yer
almaktadır.) Devlet Başkanı Rusya Federasyonu'nun iç ve dış politikasını
belirler. Rusya Federasyonu Cumhurbaşkanı; Devlet
Duması’nın rızasıyla, Rusya Federasyonu'nun HükImet Başkanını göreve atar, Hükumet Başkanının istifasıyla ilgili kararı alır. Rusya Federasyonu
Hükümetinin oturumlarına başkanlık yapma hakkına sahiptir, Rusya Federasyonu
Merkez Bankası Başkanlığı görevine atanması için Devlet Duması’na aday önerir;
Rusya Federasyonu Merkez Bankası Başkanının görevinden alınması konusunu Devlet
Duması gündemine getirir, Rusya Federasyonu Hükumet Başkanının teklifiyle Rusya
Federasyonu Hükumet Başkanının yardımcılarını, federal bakanları göreve atar ve
görevden alır,
(Duma iki meclisten bir tanesidir.) Cumhurbaşkanı aynı zamanda Rusya Federasyonunun askeri stratejisini onaylar ve Silahlı
Kuvvetlerinin yüksek komuta
heyetini göreve atar ve görevden alır. Rusya’nın
ilk Devlet Başkanı Boris Yeltsin’di.
Yeltsin, 1999 yılının 31 Aralığı'na kadar bu görevi iki dönem arka
arkaya seçilerek yürüttükten sonra yetkilerini Vladimir
Putin’e devretti. Putin Mart 2000’de yapılan
seçimleri kazanarak tam yetkili Devlet Başkanı oldu. 2004 yılının Mart ayında
Putin, oyların yüzde 71,31’ni alarak ikinci kez Devlet Başkanı oldu. (2008
yılında Putin’in göreve devam etmesi için Anayasada Devlet Başkanı görev süresi
ve seçimi ile ilgili konularda değişiklik yapılmasını isteyen fazlasıyla geniş
bir kesim vardı. Yazının başında bahsettiğim 2008 yılındaki anayasal değişiklik
ile Devlet Başkanının görev süresinin uzatılmasının altında yatan sebep bu olsa
gerek. Değişiklik yapıldı ve Devlet Başkanının görev süresi 6 yıla uzatıldı
fakat art arda en fazla iki defa seçilebilme şartı sebebiyle Putin Devlet
Başkanlı’ğı için tekrar adaylığını koyamadı. Fakat sonrasında Hükumetin başına
geçerek Hükumet Başkanı (Başbakan) oldu. Bu sayede onu hala Rusya’nın yönetiminde görebiliyoruz. )
Devlet Başkanlığı’na
bağlı olarak 2000 Eylül'ünden itibaren faaliyet
gösteren Devlet Konseyi adlı bir danışma organı vardır. Genellikle 3 ayda
bir toplanan Konsey’de devlet yapılanması, federatif, siyasi, ekonomik ve sosyal
konular görüşülür.
Rusya
Federasyonu’nda devlet hakimiyeti güçler ayrılığı ilkesi çerçevesindedir ve bu
anayasanın 10. Maddesindeki “Rusya Federasyonunda
devlet hakimiyeti; yasama, yürütme ve yargı ayrılığı esasında gerçekleştirilir.
Yasama, yürütme ve yargı hakimiyet organları serbesttir.” ifadesi ile
belirtirlmiştir.
Federal Meclis, Rusya’nın parlamentosudur, temsil ve yasama
organıdır. İki kanadı vardır: Federasyon Konseyi (üst meclis) ve Devlet Duması
(alt meclis).
Devlet Duması 4 yılda bir yapılan genel seçimlerle belirlenen
450 milletvekilinden oluşur. Milletvekilleri belirli bir partiden veya bağımsız
olabilir. Şu anda Duma’nın en büyük grubu iktidar yanlısı “Birleşik Rusya”dır.
Bir başka etkili grup komünistlerdir. Üçüncüsü milliyetçi “Rodina” (“Vatan”)
grubudur. Vladimir Jirinovski’nin başkanlığını
yaptığı Rusya Liberal Demokratik Partisi dördüncü konumundadır.
Seçim barajı yüzde 5’ten yüzde 7’ye çıkarılmıştır.
Rusya’da
yürütme gücü hükümettedir. Rusya hükümeti,
başbakan, başbakan yardımcıları ve federal bakanlardan oluşur. Başbakan,
görevine Devlet Başkanı tarafından Devlet Duması’nın onayıyla atanır. Başbakan
atandıktan sonra en geç bir hafta içinde federal yürütme organlarının yapısı
hakkındaki önerilerini, başbakan yardımcıları ve federal bakanların isimlerini
Devlet Başkanına sunar.
Hükümetin, federal
bütçenin belirlenmesi, finans, kredi ve para
politikasının uygulanması, sosyal, yardım, sağlık, kültür, bilim gibi
alanlarında tek bir devlet politikasının yürütülmesi, ülke savunmasının, devlet
güvenliğinin sağlanması için önlemler alması
gibi görevleri vardır. Rusya’da hükümetin, ağırlıklı olarak
ekonomik yönetim organı olduğu söylenebilir. Rusya’da Anayasa Mahkemesi,
Yargıtay, Danıştay, Sayıştay gibi yargı ve yürütme alanında kurulmuş anayasal
yüksek devlet kurumları vardır.
Rusya Federasyonu'nun iç ve dış politikası Devlet Başkanı tarafından belirlenir. Bunun yanında politikayla ilgili çok kısa bir ön bilgi edinmek isteyecek olursak Anayasa'nın 7. maddesine bakmamız yeterli olacaktır. Buyrun sizler için Anayasa'nın devlet politikası ile igili 7. maddesi:
Yararlanılan Kaynaklar
http://www.anayasa.gen.tr/rusya.htm
http://tr.wikipedia.org/wiki/Rusya
http://www.rusya.ru/SiyasiveIdariYapi.htm
Politikası
Rusya Federasyonu'nu incelemek başlı başına çok daha kapsamlı bir konudur. Fakat ben şimdilik çok kısa bir bilgi vereceğim.Rusya Federasyonu'nun iç ve dış politikası Devlet Başkanı tarafından belirlenir. Bunun yanında politikayla ilgili çok kısa bir ön bilgi edinmek isteyecek olursak Anayasa'nın 7. maddesine bakmamız yeterli olacaktır. Buyrun sizler için Anayasa'nın devlet politikası ile igili 7. maddesi:
"Madde 7
1. Rusya Federasyonu; politikası, insanın onurlu yaşamını ve özgürce gelişmesini sağlayan ortam oluşturmaya yönelmiş sosyal devlettir.
2. Rusya Federasyonunda insanların çalışma ve sağlığı korunur, güvence altına alınmış asgari ücret belirlenir, ailenin, anneliğin, babalığın ve çocukluğun, sakatların ve yaşlı vatandaşların devlet tarafından korunması sağlanır, sosyal hizmetler sistemi geliştirilir, devlet emekli aylığı, yardımı ve sosyal güvenliğin diğer güvenceleri belirlenir."
Yararlanılan Kaynaklar
http://www.anayasa.gen.tr/rusya.htm
http://tr.wikipedia.org/wiki/Rusya
http://www.rusya.ru/SiyasiveIdariYapi.htm