Rusya Federasyonu'nun Yönetim Şekli

     Rusya ya da resmi adıyla Rusya Federasyonu, Doğu Avrupa ile Kuzey Asya’ya yayılmış ve 17,075,400  km²lik yüzölçümü ile dünyanın en geniş ülkesidir.
 

                          Rusya Federasyonu'nun Yönetim Şekli ve Politikası

                      Yönetim Şekli

1993 Anayasasında, Rusya Federasyonu'nun hükumet şekli cumhuriyet olan demokratik federatif hukuk devleti olarak nitelenmiştir. Anayasaya göre, Rusya Federasyonu, Rusya Federasyonu'nun eşit haklara sahip unsurları olan  cumhuriyetler, topraklar, vilayetler, federal şehirler, özerk vilayetler ve özerk alanlardan oluşmaktadır. Federasyon içindeki her bir federe cumhuriyet kendi anayasasına, ayrıca her bir toprak, vilayet, federal şehir, özerk vilayet ve özerk alanlar ise kendi Tüzüklerine sahiptirler. 

Rusya Federasyonu'nu oluşturan federal bölgeler

İki meclisli olan Federal yönetimde, çok partili demokrasi vardır. Ulusun egemenliği Anayasanın üçüncü maddesinde;

“1. Rusya Federasyonunda egemenliğin taşıyıcısı ve hakimiyetin tek kaynağı onun çok uluslu halkıdır.

2. Halk, kendi hakimiyetini doğrudan, ayrıca devlet hakimiyet organları ve yerel yönetim organları aracılığıyla gerçekleştirir.

3. Halk hakimiyetinin doğrudan yüksek ifadesi, referandum ve serbest seçimlerdir.

4. Rusya Federasyonunda hiç kimse hakimiyete el koyamaz. Hakimiyetin gasp edilmesi veya hakimiyet yetkisine el koyma federal kanunla cezalandırılır.”

hükümleriyle belirtilmiştir. 

 Rusya Federasyonu Devleti'nin başı, Cumhurbaşkanı, Devlet Başkanıdır. Devlet Başkanı, Anayasa garantörüdür. Rusya Federasyonu Devlet Başkanı, genel eşit ve doğrudan seçim hakkına dayanarak, gizli oylamayla 4 yıllık bir süre için seçilirken 2008 yılında Anayasada meydana gelen bir değişiklik sonrasında Devlet Başkanı 6 yıllık bir süre için seçilecektir. Aynı kişi, arka arkaya iki dönemden fazla Rusya Federasyonu Cumhurbaşkanı görevinde bulunamaz. Devlet Başkanı 35 yaşından genç olamaz ve en az 10 yıl boyunca Rusya Federasyonu'nda ikamet etmiş olmalıdır. (Devlet Başkanının seçimiyle ilgili belirtilen özellikler anayasanın 81. Maddesinde yer almaktadır.) Devlet Başkanı Rusya Federasyonu'nun iç ve dış politikasını belirler. Rusya Federasyonu Cumhurbaşkanı; Devlet Duması’nın rızasıyla, Rusya Federasyonu'nun HükImet Başkanını göreve atar, Hükumet Başkanının istifasıyla ilgili kararı alır. Rusya Federasyonu Hükümetinin oturumlarına başkanlık yapma hakkına sahiptir, Rusya Federasyonu Merkez Bankası Başkanlığı görevine atanması için Devlet Duması’na aday önerir; Rusya Federasyonu Merkez Bankası Başkanının görevinden alınması konusunu Devlet Duması gündemine getirir, Rusya Federasyonu Hükumet Başkanının teklifiyle Rusya Federasyonu Hükumet Başkanının yardımcılarını, federal bakanları göreve atar ve görevden alır, (Duma iki meclisten bir tanesidir.) Cumhurbaşkanı aynı zamanda Rusya Federasyonunun askeri stratejisini onaylar ve Silahlı Kuvvetlerinin  yüksek komuta heyetini göreve atar ve görevden alır. Rusya’nın  ilk  Devlet  Başkanı  Boris  Yeltsin’di.  Yeltsin,  1999  yılının 31 Aralığı'na kadar bu görevi iki dönem arka arkaya seçilerek yürüttükten sonra  yetkilerini  Vladimir  Putin’e  devretti.  Putin  Mart  2000’de  yapılan seçimleri kazanarak tam yetkili Devlet Başkanı oldu. 2004 yılının Mart ayında Putin, oyların yüzde 71,31’ni alarak ikinci kez Devlet Başkanı oldu. (2008 yılında Putin’in göreve devam etmesi için Anayasada Devlet Başkanı görev süresi ve seçimi ile ilgili konularda değişiklik yapılmasını isteyen fazlasıyla geniş bir kesim vardı. Yazının başında bahsettiğim 2008 yılındaki anayasal değişiklik ile Devlet Başkanının görev süresinin uzatılmasının altında yatan sebep bu olsa gerek. Değişiklik yapıldı ve Devlet Başkanının görev süresi 6 yıla uzatıldı fakat art arda en fazla iki defa seçilebilme şartı sebebiyle Putin Devlet Başkanlı’ğı için tekrar adaylığını koyamadı. Fakat sonrasında Hükumetin başına geçerek Hükumet Başkanı (Başbakan) oldu. Bu sayede onu hala Rusya’nın yönetiminde görebiliyoruz. )

      Devlet  Başkanlığı’na  bağlı  olarak  2000  Eylül'ünden  itibaren  faaliyet gösteren Devlet Konseyi adlı bir  danışma organı vardır. Genellikle 3 ayda bir toplanan Konsey’de devlet yapılanması, federatif, siyasi, ekonomik ve sosyal konular görüşülür.

     Rusya Federasyonu’nda devlet hakimiyeti güçler ayrılığı ilkesi çerçevesindedir ve bu anayasanın 10. Maddesindeki “Rusya Federasyonunda devlet hakimiyeti; yasama, yürütme ve yargı ayrılığı esasında gerçekleştirilir. Yasama, yürütme ve yargı hakimiyet organları serbesttir.” ifadesi ile belirtirlmiştir.

 

       Federal Meclis, Rusya’nın parlamentosudur, temsil ve yasama organıdır. İki kanadı vardır: Federasyon Konseyi (üst meclis) ve Devlet Duması (alt meclis).

  Devlet Duması 4 yılda bir yapılan genel seçimlerle belirlenen 450 milletvekilinden oluşur. Milletvekilleri belirli bir partiden veya bağımsız olabilir. Şu anda Duma’nın en büyük grubu iktidar yanlısı “Birleşik Rusya”dır. Bir başka etkili grup komünistlerdir. Üçüncüsü milliyetçi “Rodina” (“Vatan”) grubudur.  Vladimir  Jirinovski’nin  başkanlığını  yaptığı  Rusya  Liberal Demokratik Partisi dördüncü konumundadır. Seçim barajı yüzde 5’ten yüzde 7’ye çıkarılmıştır.

Devlet Duması (Moskova)

       Rusya’da  yürütme  gücü  hükümettedir.  Rusya  hükümeti,  başbakan, başbakan yardımcıları ve federal bakanlardan oluşur. Başbakan, görevine Devlet Başkanı tarafından Devlet Duması’nın onayıyla atanır. Başbakan atandıktan sonra en geç bir hafta içinde federal yürütme organlarının yapısı hakkındaki önerilerini, başbakan yardımcıları ve federal bakanların isimlerini Devlet Başkanına sunar.

     Hükümetin,  federal  bütçenin  belirlenmesi,  finans,  kredi  ve  para  politikasının uygulanması, sosyal, yardım, sağlık, kültür, bilim gibi alanlarında tek bir devlet politikasının yürütülmesi, ülke savunmasının, devlet güvenliğinin  sağlanması  için  önlemler  alması  gibi  görevleri  vardır.  Rusya’da hükümetin, ağırlıklı olarak ekonomik yönetim organı olduğu söylenebilir. Rusya’da Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Sayıştay gibi yargı ve yürütme alanında kurulmuş anayasal yüksek devlet kurumları vardır.

                    Politikası

            Rusya Federasyonu'nu incelemek başlı başına çok daha kapsamlı bir konudur. Fakat ben şimdilik çok kısa bir bilgi vereceğim.
    Rusya Federasyonu'nun iç ve dış politikası Devlet Başkanı tarafından belirlenir. Bunun yanında politikayla ilgili çok kısa bir ön bilgi edinmek isteyecek olursak Anayasa'nın 7. maddesine bakmamız yeterli olacaktır. Buyrun sizler için Anayasa'nın devlet politikası ile igili 7. maddesi:

"Madde 7

1. Rusya Federasyonu; politikası, insanın onurlu yaşamını ve özgürce gelişmesini sağlayan ortam oluşturmaya yönelmiş sosyal devlettir.

2. Rusya Federasyonunda insanların çalışma ve sağlığı korunur, güvence altına alınmış asgari ücret belirlenir, ailenin, anneliğin, babalığın ve çocukluğun, sakatların ve yaşlı vatandaşların devlet tarafından korunması sağlanır, sosyal hizmetler sistemi geliştirilir, devlet emekli aylığı, yardımı ve sosyal güvenliğin diğer güvenceleri belirlenir."

Yararlanılan Kaynaklar
 http://www.anayasa.gen.tr/rusya.htm
http://tr.wikipedia.org/wiki/Rusya
http://www.rusya.ru/SiyasiveIdariYapi.htm